Czym jest służebność przesyłu?

Służebność przesyłu to prawo przysługujące przedsiębiorcy przesyłowemu (przedsiębiorstwo energetyczne, przedsiębiorstwo wodociągowo - kanalizacyjne), polegające na tym, że przedsiębiorca może korzystać w określonym zakresie z nieruchomości obciążonej (nieruchomości, na której znajdują się urządzenia), zgodnie z przeznaczeniem urządzeń przesyłowych, których jest właścicielem (np. może usuwać awarie urządzeń, wchodząc na cudzą działkę obciążoną służebnością).

Umowa o ustanowienie służebności przesyłu

W przypadku planowanych inwestycji przesyłowych umowy są negocjowane pomiędzy właścicielem nieruchomości a przedsiębiorstwem przesyłowym. Umowa zawierana jest w formie aktu notarialnego.

Większość istniejących sieci przesyłowych powstała przed 2008 rokiem, a więc przed wprowadzeniem służebności przesyłu w Kodeksie Cywilnym i ich stan prawny jest często nieuregulowany.

Jeżeli na naszej działce przebiegają urządzenia przesyłowe, powinniśmy w pierwszej kolejności wezwać przedsiębiorstwo przesyłowe do przesłania dokumentacji dotyczącej tychże urządzeń. W odpowiedzi na takie pismo przedsiębiorstwa przesyłowe czasami powołują się na zasiedzenie służebności przesyłu, a więc twierdzą, że korzystają z tych widocznych urządzeń w złej wierze, ale przez okres wymagany do zasiedzenia, a więc przez 30 lat. W takiej sytuacji przedsiębiorstwo przesyłowe składa do Sądu wniosek o stwierdzenie zasiedzenia służebności. Niestety jest to sytuacja niekorzystna dla właściciela nieruchomości, albowiem dominuje orzecznictwo, z którego wynika, że w przypadku zasiedzenia służebności przesyłu właścicielowi nie przysługuje odszkodowanie na przyszłość, a jedynie wynagrodzenie za okres bezumownego korzystania.

Przedsiębiorstwa przesyłowe nie zawsze mają podstawy do powoływania się na zasiedzenie służebności i w takich przypadkach należy podjąć z nimi negocjacje odnośnie ustanowienia służebności przesyłu. Przedsiębiorstwa przeważnie są zainteresowane zawarciem takiej umowy. Sporna jest jedynie kwestia wynagrodzenia za ustanowienie takiej służebności, a także kwestia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez okres, kiedy takiej umowy nie było, ale nie więcej niż przez 10 lat wstecz.

Rzadko istnieje taka możliwość, aby domagać się usunięcia urządzeń przesyłowych, albowiem przeważnie umożliwiają one dostarczanie mediów do większej społeczności, a co za tym idzie kłóciłoby się to z zasadami współżycia społecznego.

Jeżeli ustalenie treści umowy o ustanowienie służebności przesyłu jest niemożliwe w drodze negocjacji, obie strony mogą skierować sprawę na drogę sądową. Takie postępowanie niestety jest długotrwałe i kosztowne, albowiem Sądy w takich sprawach muszą powoływać biegłych sądowych – rzeczoznawców majątkowych w celu wyceny służebności. Ponadto orzecznictwo w tematyce dotyczącej służebności jest tak niejednolite, że czasami trudno jest przewidzieć ostateczną treść orzeczenia.