Rezygnacja z wycieczki

Epidemia koronawariusa sprawiła, że wielu z nas zaczyna się zastanawiać nad bezpieczeństwem podróży zagranicznych. Wycieczki często są rezerwowane z dużym wyprzedzeniem i spore grono osób zaplanowało wyjazdy w najbliższych dniach czy tygodniach zanim koronawirus jeszcze się pojawił. Większość tych wyjazdów jest organizowana przez biura podróży, a więc ma do nich zastosowanie ustawa z dnia 24 listopada 2017 roku o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (tekst jednolity z dnia 22 lutego 2019 r., Dz.U. z 2019 r. poz. 548 z późn. zm.)

Przez imprezę turystyczną należy rozumieć połączenie co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji, spełniające następujące warunki:

1) usługi turystyczne zostały połączone przez jednego przedsiębiorcę turystycznego, w tym na prośbę podróżnego lub zgodnie z jego wyborem, przed zawarciem umowy obejmującej wszystkie usługi lub

2)  niezależnie od tego, czy zawarto odrębne umowy z dostawcami poszczególnych usług turystycznych, usługi te są:

a) nabywane w jednym punkcie sprzedaży i zostały wybrane, zanim podróżny zgodził się dokonać zapłaty lub

b) oferowane lub sprzedawane po cenie obejmującej wszystkie usługi lub po cenie całkowitej, lub gdy jedną z tych cen obciążany jest nabywca, lub

c) reklamowane lub sprzedawane przy użyciu określenia „impreza turystyczna” lub podobnego, lub

d) łączone po zawarciu umowy, na podstawie której podróżny został uprawniony do dokonania wyboru spośród różnych rodzajów usług turystycznych, lub

e) nabywane od odrębnych przedsiębiorców turystycznych za pośrednictwem powiązanych procesów rezerwacji online, podczas których przedsiębiorca turystyczny, z którym zawarta została pierwsza umowa, przekazuje innemu przedsiębiorcy turystycznemu lub przedsiębiorcom turystycznym: imię i nazwisko podróżnego, adres poczty elektronicznej oraz szczegóły płatności, a umowa z tym innym przedsiębiorcą turystycznym lub przedsiębiorcami turystycznymi zostanie zawarta najpóźniej 24 godziny po potwierdzeniu rezerwacji pierwszej usługi turystycznej.

Umowy zawierane w biurach podróży co do zasady spełniają powyższe warunki.

Zawierając umowę o udział w imprezie turystycznej, można jednocześnie zawrzeć umowę ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z imprezy turystycznej. Należy jednak bardzo dokładnie przeanalizować warunki takiego ubezpieczenia, bo nie obejmuje ono rezygnacji z każdego powodu. Takie umowy przeważnie obejmują standardowe ryzyka, a więc przykładowo nieszczęśliwy wypadek, nagłe zachorowanie, przedwczesny poród, udokumentowaną utratę dokumentów. Nie ma możliwości uzyskania odszkodowania w przypadku rezygnacji z innych powodów niż wymienione w umowie. Niestety większość umów nie daje pewności, że uda się odzyskać poniesione koszty w przypadku rezygnacji z wycieczki z powodu obawy przez epidemią koronawirusa.

Jest też wiele osób, które umowy ubezpieczenia nie zawarły.

W tej sytuacji warto zapoznać się z treścią art. 47 ust. 4 wyżej wymienionej ustawy, który brzmi następująco:

Podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie.

Przez nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności należy rozumieć sytuację pozostającą poza kontrolą strony powołującej się na taką sytuację, której skutków nie można było uniknąć, nawet gdyby podjęto wszelkie rozsądne działania.

Można się tutaj również posiłkować wskazówkami zawartymi z dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylająca dyrektywę Rady 90/314/EWG z dnia 2015-11-25 (Dz.Urz.UE.L 2015 Nr 326, str. 1), a mianowicie motywem 31, który brzmi następująco:

Podróżni powinni również mieć możliwość rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej w każdym momencie przed rozpoczęciem imprezy turystycznej za odpowiednią i możliwą do uzasadnienia opłatą za rozwiązanie, uwzględniającą spodziewane oszczędności kosztów oraz spodziewany dochód z tytułu alternatywnego wykorzystania danych usług turystycznych. Powinni oni także mieć prawo do rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej bez ponoszenia jakiejkolwiek opłaty za jej rozwiązanie, w przypadku gdy nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności miałyby w znaczącym zakresie wpłynąć na realizację imprezy turystycznej. Mogą one obejmować na przykład działania wojenne, inne poważne problemy związane z bezpieczeństwem, takie jak terroryzm, znaczące zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, takie jak wybuch epidemii poważnej choroby w docelowym miejscu podróży lub katastrofy naturalne, takie jak powodzie lub trzęsienia ziemi, lub warunki pogodowe uniemożliwiające bezpieczną podróż do miejsca docelowego uzgodnionego w umowie o udział w imprezie turystycznej.

Niestety aktualna sytuacja jest nietypowa i ciężko jest przewidzieć, jak biura podróży, ubezpieczyciele oraz sądy zinterpretują przepisy i jakie rozstrzygnięcia będą w takich sprawach zapadać.

Istotne jest na pewno śledzenie informacji zawartych na stronach Światowej Organizacji Zdrowia, Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Ministerstwa Zdrowia. Tam znajdują się dane o zachorowaniach w poszczególnych krajach i istniejących tam zagrożeniach. Jeżeli planujemy wyjazd, do któregoś z krajów, do którego wyjazd jest niewskazany, jak na przykład Chiny, Japonia, Korea Południowa, Honkong, Iran, Włochy, to jest duża szansa na odzyskanie poniesionych kosztów. Jeżeli jednak wybieramy się do innego kraju, zwłaszcza takiego, w którym stwierdzono nieliczne zachorowania, to biuro podróży może odmówić nam zwrotu poniesionych kosztów, twierdząc, że zagrożenie jest tylko potencjalne, a nie realne.

Na pewno mamy w tej chwili do czynienia z precedensową sytuacją.